op de oppositiebanken van uw hart.
V.
Zodra het weer beter ging, ben ik beginnen te zoeken naar een oplossing, naar een realistisch evenwicht tussen wat de rekeningen betaalt en wat mij voldoening verschaft. God, wat heb ik gezocht. Ik heb een verlammende bescheiden- en verlegenheid opzij gezet om mijzelf aan te bieden op zowat elke plek die mij interessant leek. In afwachting tot een van die losse flodders doel zou raken, heb ik geprobeerd om mijn oude dubbelloopbaan herop te bouwen, op een meer verstandige manier.
IV.
Waar ik mij nog het meest schuldig over heb gevoeld de afgelopen jaren, is over hoe banaal dit alles overkomt, alsof ik nooit ergens een goede reden heb kunnen geven waarom mijn oude leven opeens niet meer haalbaar bleek.
En misschien is het net dat: er is helemaal niet één goede reden. Elk van de gebeurtenissen die mij zijn overkomen, was behoorlijk onaangenaam, maar wel perfect draaglijk wanneer die onder normale omstandigheden zou zijn voorgevallen. Maar het gaat om de eindeloze opeenvolging ervan, het absolute gebrek aan rust, de opstapeling van feiten over een periode van maanden, waarin het leven, op elk moment wanneer ik dacht: ‘nu heb ik het ergste vast wel gehad, hierna wordt het kalmer’, nog één of twee dingen extra op mij afvuurde die mijn volledige lichamelijke en emotionele aandacht opeisten, die mij dwongen om te handelen, die nieuwe taken toevoegden die nóg dringender waren dan de vorige waarmee ik nog bezig was.
III.
(Op deze plek geschreven in december 2013.)
De dokter duwde een naald in mijn arm terwijl ik haar opmerking probeerde weg te lachen dat ik gerust mocht gaan liggen als ik dacht te zullen flauwvallen. Maandenlang doen alsof er niets aan de hand was, alsof het vanzelf wel zou overgaan, had mij op deze plek gebracht, in ontbloot bovenlijf op een krakend stuk papier dat het witte leer van de stoel moest beschermen tegen mijn gebrekkige lichaam.
In het bloed was niet te zien wat er scheelde met mijn gestel en mijn rug. Nog een instorting later hield een tweede dokter mij thuis, met het bevel om te slapen en een voorschrift voor pillen die daarbij zouden helpen.
II.
Aan de eerste dokter vertelde ik mijn verhaal met veel voorbehoud. Ik legde uit wat er met mijn rug was gebeurd, dat ik doodmoe was maar tegelijk nooit kon slapen, dat er een berg werk op mij wachtte maar dat op deze manier werken niet mogelijk was. Tegelijk bleef ik maar herhalen dat ik zelf niet begreep wat er aan de hand was en dat het evengoed volstrekt onschuldig kon zijn. Gedurende het hele gesprek keek de dokter mij wantrouwig aan. Ze voelde even aan mijn rug, waarmee het op dat moment al enkele dagen iets beter ging, en zei dan dat ze bloed zou afnemen om te kijken of er misschien iets was dat ze op het eerste gezicht niet kon zien.
I.
‘Hebben jullie hier toestemming voor?’ De vraag haalde mij bruusk uit mijn concentratie. Ik zat net rustig op een laag muurtje onder een hoop tropische planten te doen alsof ik iedere middag op deze plaats een half uur voor mij uit kwam staren, toen een bewaker op ons afstormde. ‘Toestemming? Voor een paar foto’s? We zijn zo weer weg.’ ‘De kruidtuin is privéterrein.’
‘Ik weet nog wel ergens anders’, zei ik. Ongemerkt smokkelde ik de fotograaf binnen in de grote vergaderzaal van het gebouw waar ik werk, een volledig houtbekleed meesterwerk met monogrammen van Victor Horta. Daar moest ik achterstevoren op een stoel gaan zitten. Ik ga nooit achterstevoren op een stoel zitten. ‘Kijk nu maar even ontspannen naar mij.’ Ik kijk nooit ontspannen naar iemand.