op de oppositiebanken van uw hart.
Lieve J.,
De eerste keer dat wij elkaar zagen, was tijdens de boekvoorstelling van een schrijver die ik erg hoog heb zitten. Er waren opvallend weinig mensen in de zaal die avond. Bij de voorstelling hoorde een interview met de auteur en het was toen al ondenkbaar dat iemand anders dan jij daarvoor zou worden gevraagd. Ik denk dat ik je enkele dagen later voor het eerst heb geschreven.
Ieder jaar opnieuw verontschuldig ik mij voor dit traditionele eindejaarslijstje, maar als het mij noch spijt, noch ik van plan ben om mijn gedrag te veranderen, kan ik daar maar beter mee ophouden. Bovendien is het volgens de dokter belangrijk om dingen af te sluiten:
Het is verleidelijk om dit rampjaar voorzichtig onder de mat te schuiven, maar ik krijg het niet over mijn hart om een traditie die al zeven jaar standhoudt nu plotseling af te breken. Mijn eindejaarslijstje 2014:
De spiegels van de badkamer in het hotel stonden zo opgesteld dat ze elkaar voortdurend reflecteerden – het zag eruit alsof ik in de slotscène van The Lady from Shanghai was terechtgekomen. Ik bekeek mezelf van alle kanten, terwijl ik me probeerde te herinneren hoeveel biertjes ik de vorige nacht had gedronken en waarom ik desondanks toch niet dronken was geraakt.
Ik moest glimlachen toen ik besefte dat ik vierhonderd kilometer had gereden om daarna op de boekvoorstelling van een gemeenschappelijke vriendin de hele avond alleen maar met mijn buren van thuis te praten.
Als er nog maar iemand bestond die wist hoe hij een maatschappijkritische roman moest schrijven, een boek waarin de dystopische gruwel afgemeten en geleidelijk wordt meegegeven in de sfeer en de omgeving en de handelingen – of de beperking daarvan – van de personages, in plaats van in paginalang uitgesmeerde monologen waarin als in een powerpointpresentatie de voor- en nadelen van Het Heersende Systeem op een rijtje worden gezet. Los daarvan duurde het maar een bladzijde of dertig voor ik De Cirkel van Dave Eggers moest wegleggen, compleet gestresseerd door de dwang die de sociale media toen al uitoefenden op het hoofdpersonage – waarschijnlijk omdat die dwang daar, zo vroeg in het verhaal, nog volledig herkenbaar aanvoelde.
Een verplichte pauze is geen excuus om met tradities te breken, hoe vervelend die tradities ook mogen zijn. Hier is mijn eindejaarslijstje voor het jaar des Heeren 2013:
Er bestond een verfilming van Vergeten straat, maar die kon hij nergens vinden. Hij was ernaar op zoek omdat hij zelf zat te werken aan een roman over een erg gesloten gemeenschap, en wat ideeën wilde opdoen over de juiste sfeer. Ik had die film nog wel ergens liggen en kon ‘m die bezorgen. In ruil zouden we samen gaan aperitieven wanneer ik twee weken later naar Amsterdam kwam. Om “kwart over bier.” Flauw grapje.
We spraken iets te halfslachtig af. Uiteindelijk ben ik in de plaats van het aperitief met een meisje naar Artis gegaan. De volgende keren dat ik in de buurt was, liepen we elkaar steeds mis. De laatste keer omdat hij in België zat om Het West-Vlaams versierhandboek te promoten, die nieuwe roman over een erg gesloten gemeenschap.
Nu heb ik daar godsgruwelijk veel spijt van. We konden het goed met elkaar vinden. Al wil dat helemaal niets zeggen: hij kon het goed vinden met iederéén.
Vijfendertig jaar, dat is ruwweg mijn leeftijd. En dat alles wat nog moet komen, opeens weg is.
Thomas toch.
